فروشنده، کالای در حال ساختی را پیش فروش کرده و حدود پنجاه درصد قیمت روز آنرا همزمان دریافت کرده است و قرار بوده کالای ساخته شده در زمان مشخصی مثلاٌ ۶۵ روز بعد تحویل خریدار گردد و ملاک قیمت نهائی کالای ساخته شده هم، قیمتی است که فروشنده در زمان تحویل؛ برای کالا، مشخص و پس از تصویب اعلام میکند. در این فاصله، فروشنده اصولاً قیمت را تغییر نداده است. ولی در زمان توافق شده نیز، کالا را تحویل نداده و پس از گذشت مدتی طولانی از زمان توافق شدۀ تحویل، اعلام افزایش قیمت و نیز اعلام آمادگی برای تحویل کالاکرده است. خریدار، این افزایش قیمت را نپذیرفته و این قرارداد چندسال بلاتکلیف مانده است. لطفاً به سوالات زیر پاسخ فرمائید: ۱- آیا رفتار فروشنده؛ مشروع است؟ ۲- حکم شرعی پول اولیه‌ای که نزد فروشنده است؛ چیست؟ ۳- تکلیف شرعی پول اضافه دریافتی چیست؟ با این فرض که میدانیم خریدار راضی به پرداخت نیست ولی ممکن است برای ختم ماجرا و از روی استیصال ناچار به پرداخت وجه اضافی بشود؟ ۴- تکلیف شرعی خریدار چیست؟ لازم به توضیح است که قوانین ناظر به این معامله؛ خریدار را محق میداند.
باسمه تعالی
پاسخ استفتاء شما :
۱_ اگر فروشنده کالا را به قیمت قطعی فروخته باشد و تمام یا قسمتی از پول ان را نقدا دریافت کرده باشد و فروش کالا به صورت علی الحساب نباشد نمیتواند مبلغی بیشتر از قیمت تعیین شده دریافت کند گر چه اگر تقاوت اجناس افزایش غیر متعارف پیدا کرده و از توان فروشنده خارج است بهتر است مصالحه ای صورت گیرد.
۲_ بابت فروش کالا می باشد و مانعی ندارد.
۳_ اگر بیع به صورت قطعی بوده است و قیمت هم به صورت قطعی تعیین شده است نه علی الحساب فروشنده حق ندارد پول اضافه بگیرد و این پول اضافه شرعا حلال نمی باشد.