ضابطه تشخیص حق الله و حق الناس چیست؟
باسمه تعالی پاسخ استفتاء شما: برای تشخیص حق الله و حق الناس ضابطه قطعی و دائمی نمی توان مشخص کرد و باید به ادله هر حکم مراجعه شود لکن به صورت کلی و غالبی می توان گفت: هر حقی که نفع آن به مردم برسد و برای احقاق حق آنان و یا جلوگیری از تضییع حق آنان است، حق الناس می باشد و حق الناس قابل اسقاط است اما حق الله قابل اسقاط نیست و امکان دارد در برخی احکام هر دو حق با هم وجود داشته باشد ضمناً اصل اولی در مقام شک، حق الله است.