بسمه تعالی محضر مرجع عالی قدر جهان تشیع حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی دام ظله العالی با سلام و احترام استفتا:اگر عین مالی (اعم از منقول یا غیر منقول) به صورت عدوانی وغیر شرعی و غیر قانونی مورد تصرف واقع شود و عملیات غاصبانه انجام شده توسط (شخص حقیقی یا حقوقی) منجر به تلف حکمی مال گردد (از باب مثال شخصی زمینی را غصب و تصرف غیر قانونی نموده و پس از آن در راستای اقدامات عدوانی خود زمین را تفکیک نموده و به قطعات متفاوت و مختلفی درآورده و پس از احداث ساختمان و بناء بر روی آن اراضی ، آنها را به افراد و اشخاص مختلفی واگذار نموده و نسبت به تنظیم سند به افراد مختلف اقدام نموده است )به گونه ای که استرداد اصل عملا منتفی گردیده است . حال با فرض مسأله فوق نظر مبارک حضرت عالی از لحاظ فقهی و شرعی در خصوص رد قیمت مال مغصوب شده (تلف حکمی)توسط غاصب آیا به صورت یوم الادا می باشد? یا ضمان غاصب به پرداخت قیمت و محاسبه آن مربوط به زمان غصب زمین می باشد ؟ به بیان دیگر آیا مسولیت شرعی غاصب با پرداخت قیمت مال به صورت یوم الادا بریء می گردد یا با پرداخت قیمت یوم الغصب؟
باسمه تعالی
پاسخ استفتاء شما :
باید قیمت یوم الاداء پرداخت گردد و اگر غصب عدوانی او محرز باشد و قیمت یوم العصب بیش از قیمت یوم الاداء باشد در مازاد احتیاطا مصالحه صورت گیرد.