آیا تخلف از شرط مندرج در قرار داد خصوصی، گناه است؟ مستلزم تعزیر چه طور؟
باسمه تعالی پاسخ استفتاء شما: گناه تکلیفی دارد و حاکم شرع در صورت تشخیص ضرورت شرعی می تواند تعزیر نماید.
درختواره استفتائات
لیست استفتائات
شخصی در عقد بیع بر خریدار شرط می کند که تا مدت معینی خریدار حق واگذاری قرارداد را ندارد، خریدار بخشی از مبیع را به غیر منتقل می نماید آیا از نظر تکلیفی این عمل جایز است ؟ از منظر وضعی صحیح است یا باطل ؟ در فرض بطلان و حرام بودن، مستلزم تعزیر است یا خیر و اساسا ارتکاب هر عمل حرامی مستلزم تعزیر است یا خیر ؟
باسمه تعالی پاسخ استفتاء شما: از نظر تکلیفی چون خلاف شرط ضمن عقد است و لذا حرمت تکلیفی دارد ولی از نظر وضعی شرعا صحیح است ولی برای فروشنده حق خیار فسخ می آید و در صورت صلاحدید حاکم شرع قابل تعزیر است.
آیا می توان شرط کرد بایع، ضامن درک مبیع نباشد؟ شرط و عقد چه حکمی دارد؟
باسمه تعالی پاسخ استفتاء شما: خریدار می تواند حق اخذ خسارت را اسقاط کند یعنی توافق کند که از حق دریافت خسارت خود چشم پوشی میکند و اینگونه شرط مانعی ندارد ولی اگر شرط شود که خریدار حق دریافت خسارت را ندارد شرط صحیح نخواهد بود.
کسی قرآنی را به دیگری فروخته است ولی بعد از مدّتی نزد خریدار آمده و می گوید آن نسخه خطی بوده و من ضرر کرده ام. آیا بر خریدار لازم است آن را برگرداند؟
باسمه تعالی پاسخ استفتاء شما: اگر مبلغ پرداخت شده برای قرآن، کمتر از قیمت واقعی آن بوده و فروشنده بدون اطلاع از جنس قرآن آن را فروخته است، حق فسخ معامله را دارد.
در بیع هرگاه طرفین، کلیه خیارات از جمله خیار غبن فاحش را با تراضی طرفین از خود ساقط کرده باشند ولی پس از مدتی یکی از طرفین متوجه وقوع غبن افحش در معامله مذکور گردد، آیا با رعایت مواعد قانونی درخواست ابطال مبایعه نامه مذکور از دادگاه صالحه جایز است؟ حکم شرعی ابطال بیع مذکور چیست؟
باسمه تعالی پاسخ استفتاء شما: اگر غبن واقع شده غیر عرفی و غیر قابل پیش بینی بوده به گونه ای که عرفاً در هنگام اسقاط خیار غبن، این نوع غبن مدنظر طرفین نبوده درخواست ابطال معامله مانعی ندارد.
چنانچه عقدی واقع گردد و ما حصل عقد ضرر یکی از متعاقدین بنحو غبن فاحش باشد، آیا غبن در صورت ترقی قیمت کالا در بازه زمانی بعد از عقد قابل جبران است یا خیر؟ بر فرض جبران ضرر وارده از ناحیه عقد و خیار فسخ خریدار چه صورتی پیدا خواهد کرد؟
باسمه تعالی پاسخ استفتاء شما: ملاک در غبن، غبن زمان انعقاد است و لذا اگر غبن در زمان انعقاد عقد صورت گیرد، مغبون حق دارد که معامله را فسخ کند همچنین اگر در زمان عقد غبن فاحشی صورت گرفته باشد که معمولاً عرف اینگونه ضرر را صرف نظر نمی کند
فروشنده ملکی را به خریدار فروخته است و ضمن عقد شرط کرده است «چنانچه خریدار در موعد مقرر به تعهدات مالی خود عمل ننماید معامله فسخ و کأن لم یکن تلقی می گردد». لیکن خریدار به تعهد مالی خود عمل نکرده و فردای آن روز به محل وقوع بیع مراجعه و قصد داشتند در قبال ثمن معامله معادل آن وجه، چکی به تاریخ همان روز به فروشنده پرداخت کند تا به زعم خود معامله قطعی شود، که فروشنده از دریافت چک امتناع کرده است. با توجه به اینکه خریدار در تاریخ مقرر جهت پرداخت ثمن معامله آن هم نقدی مراجعه نداشته است آیا مفهوم «کأن لم یکن» در شرط ضمن العقد به معنای انفساخ (فسخ به خودی خود) تلقی می گردد؟ و این شرط و حق جاری می شود؟ آیا به لحاظ شرعی فروشنده می تواند حق فسخ خود را اعمال نماید؟
باسمه تعالی پاسخ استفتاء شما: در صورتیکه در زمان مقرر خریدار به تعهد مالی خویش عمل نکرده است فروشنده حق دارد معامله را فسخ کند ولی معامله بخودی خود فسخ نشده است و اگر فروشنده فسخ کند معامله فسخ شده است حتی اگر یک روز بعد خریدار حاضر به دادن
در عقد بیعی شرط شده است که هرگاه یکی از چکها که خریدار برای پرداخت ثمن داده است برگشت خورد معامله منفسخ است. آیا شرط مذکور شرط فعل است یا شرط نتیجه؟ آیا برگشت چک برای منفسخ شدن عقد کافی است یا اراده فروشنده نیز برای فسخ لازم است؟
باسمه تعالی پاسخ استفتاء شما: شرط فعل است و با برگشت چکها فروشنده حق فسخ دارد و به خودی خود بیع فسخ نمی شود.
آیا در معامله می توان حقّ خیار را ساقط کرد؟
باسمه تعالی پاسخ استفتاء شما: شرط سقوط حقّ خیار صحیح است.
شخصی ملکی را به شخص دیگری فروخته و در بیع نامه شرط می شود که خریدار در زمین مجموعه ورزشی احداث نماید، خریدار شروع به احداث مجموعه ورزشی می نماید ولی به جهت کاهش توان مالی ناشی از تورم با کمبود بودجه مواجه می شود و ناگزیر بخشی از بنا را به کاربری تجاری اختصاص می دهد و می فروشد و از محل فروش آن، پروژه ورزشی را تکمیل می کند، در اثناء کسری بودجه جهت تکمیل پروژه فروشنده اظهار می کند که به جهت تخلف از شرط معامله را فسخ نموده است حال با توجه به اینکه قطعا اعیانی مستحدثه با اذن فروشنده بوده است آیا قواعد اختصاصی چه عقدی بر رابطه حاکم می شود (عقد شراکت، بیع، اجاره، و الزام خریدار به پرداخت اجاره بهاء زمین هم چنانکه در اجاره زمین موقوفه حق با حق احداث عرصه صورت می پذیرد)، آیا خلع ید خریدار با وصف احداث ابنیه مشروع توأم با اذن و در مقام مالک وجاهت فقهی دارد ؟ قلع و قمع چطور ؟ با عنایت به فوریت خیار فسخ در صورتی که فروشنده در اعلام فسخ تعلل کند خیار فسخ باقی است یا خیر ؟
باسمه تعالی پاسخ استفتاء شما: می تواند طبق توافق طرفین قاعده و قرارداد اجاره حاکم باشد و یا مشارکت حاکم باشد و در غیر این صورت فروشنده در صورت تمایل به فسخ معامله باید هزینه اعیانی را به خریدار پرداخت نماید و درخلع ید، بدون خرید اعیانی نمیتواند خلع ید